Alles over het onderhoud, de bewaring en het gebruik van zadel en tuig.
Onderhoud van zadels en andere lederwaren
Er zijn enorm veel producten voor lederonderhoud op de markt. Door dit overaanbod wordt het moeilijk om uit te maken welke producten geschikt zijn, hoe vaak je ze moet gebruiken en hoe je ze moet gebruiken en wanneer je ze moet gebruiken. Wij proberen hier kort weer te geven hoe je je leer het beste kan onderhouden.
Leer is een natuurlijk product en moet dus goed onderhouden worden om een lange levensduur te garanderen. In de looierij wordt het leer voorzien van olies en vetten. Dagelijks verliest het leer een gedeelte hiervan. Om te voorkomen dat het leer uitdroogt en minder sterk wordt, moet het leer onderhouden worden.
Reinigen:
Een eerste stap in het onderhoudsproces is het reinigen van het leer. Vuil als zweetresten, modder en stof moeten van het leer verwijderd worden.
Ideaal is om zadel en tuig na elk gebruik kort schoon te vegen met een licht vochtige doek. Als je het reinigen goed bijhoudt, vermijd je immers dat het vuil zich gaat opstapelen. Het is niet nodig om het leer ook elke keer te voeden. In plaats van water kan ook 'Effax Combi' gebruikt worden om het leer te reinigen. Dit is een zacht product (geen lederzeep!) dat het leer tot diep in de poriën reinigt en bovendien ook een licht voedende werking heeft. .
Afhankelijk van het gebruik, haal je wekelijks tot minimaal 1 keer per maand je zadel en tuig uit elkaar voor een grondige reiniging. Haal de stijgbeugels van je zadel en maak alle gespen van je hoofdstel los zodat je overal goed bij kan. Zorg ervoor dat je zeker de plaatsen waar de gespen zaten goed schoonmaakt. Tijdens het reinigen kijk je alle onderdelen na op slijtage of scheurtjes. Zo vermijd je dat het tuig scheurt tijdens gebruik en voorkom je onveilige situaties.
Het gebruik van zadelzeep is niet noodzakelijk en wordt zelfs afgeraden. Alleen bij sterk vervuild leer kan het nodig zijn om toch een zadelzeep te gebruiken. Kies in dit geval voor een zachte zeep op basis van glycerine en zonder andere toevoegsels. Overdrijf nooit in het gebruik van zadelzeep! Gebruik slechts een klein beetje en veeg het leer na gebruik van de zeep goed schoon met een vochtige doek zodat er zeker geen zeepresten blijven zitten. 'Effax Combi' is een heel goed alternatief voor traditionele leerzepen.
Vermijd het overmatig nat maken van het leer (maak je hoofdstel dus niet schoon door het onder een lopende waterkraan te houden). Laat nat geworden leer nooit drogen naast een bron van warmte (verwarming, haardroger …). Hierdoor droogt het leer uit en gaat het breken.
Voeden:
Leer wordt best ongeveer 1 keer per maand gevoed. Zelfs als je het niet gebruikt, verliest het leer een gedeelte van zijn olies en vetten.
Reinig het leer altijd alvorens het voeden. Anders breng je het voedend product alleen maar aan op het vuil en kan het leer het niet opnemen.
Gebruik een klein beetje wax (MSFC-wax of Effax lederbalsem) om het leer te voeden. Gebruik nooit (leer-)olie of (leer-)vet. Olie en vet overvoeden het leer waardoor de vezels gaan zwellen en het leer zijn stevigheid verliest. Vermijd om dezelfde reden het overmatig voeden van het leer. Te veel voeden van het leer is even schadelijk als te weinig.
Check-up van je zadel
We hebben al kort aangehaald dat je je tuig best kan inspecteren op slijtage tijdens het reinigen. Besteed bij het zadel extra veel aandacht aan de staat van je singelstoten, stijgbeugelhaken en beugelriemen.
Singelstoten die loszitten, uitgeleurde gaten hebben of scheurtjes vertonen, moeten vervangen worden. Controleer ook zeker de achterkant van de stiksels bij de bevestiging van de singelstoten.
Stijgbeugelhaken mogen nooit los zitten of beweeglijk zijn (behalve het openklikbare gedeelte).
Ook de beugelriemen mogen geen uitgeleurde gaten of scheurtjes hebben. De stiksels bij de gesp mogen zeker niet lossen of rafelen en het leer mag niet te dun worden.
Laat de pasvorm van het zadel regelmatig controleren. Saddle Solutions beoordeelt altijd de staat en veiligheid van het zadel tijdens een pasconsult. Afhankelijk van de intensiviteit waarmee je je zadel gebruikt, laat je je zadel best 1 tot 2 keer per jaar controleren!
Opstappen
Stap altijd op met een opstapje, een krukje of een trapje. Dit ziet er misschien een beetje onhandig uit maar het is wel degelijk veel comfortabeler voor uw paard.
Het opstappen zonder krukje heeft alleen maar negatieve gevolgen voor de paardenrug en voor het zadel. Scheefheid van de zadelboom is vaak een gevolg van het opstappen vanaf de grond. Een scheef zadel zorgt op zijn beurt weer voor extra problemen voor de paardenrug.
Bewaring
Bewaar je zadels, tuig en ander lederwaren op een koele, schone en droge plaats. Plaats ze zeker niet direct naast een warmtebron om uitdroging te voorkomen!
Te koud is uiteraard ook niet goed. Om in de winter de vrieskou buiten te houden, kan je beter je zadelkamer goed isoleren dan er een verwarming te plaatsen.
Gebruik bij voorkeur buisvormige of driehoekige zadelsteun. Traditionele, brede zadelsteunen met staven onder het kussen kunnen afdrukken nalaten in de kussens. Deze afdrukken zijn nadelig voor de drukverdeling van het zadel.
Berg je zadel altijd op met de zadelhoes. Zo bescherm je het leer tegen vuil en mogelijke beschadigingen.
Laat zeker geen nat zadeldek onder of op het zadel liggen om te voorkomen dat het vocht of zweet in het zadel trekt.
Laat de singel niet aan het zadel of over het zadel hangen. Voorzie dus een plek om de singel op te bergen en maak hem na elk gebruik volledig los van het zadel.
Wil je je zadel, lederwaren of tuig voor langere tijd opbergen? Zorg er dan eerst voor dat het leer gereinigd en gevoed is. Tussentijds voeden kan nodig zijn, zelfs als het leer niet gebruikt wordt. Controleer voor het terug in gebruik nemen op uitdroging, scheurtjes of barstjes in het leer.
Singels en aansingelen
Gebruik bij voorkeur een singel zonder elastiek of een singel met aan beide kanten een stevige elastiek. Vermijd het gebruik van een singel met elastiek aan één kant omdat dit soort singels de ligging van het zadel niet ten goede komen en een ongelijke druk veroorzaken.
Trek bij het aansingelen de singel aan beide kanten gelijkmatig aan. Zorg ervoor dat de singel aan beide singelstoten en aan beide kanten van het paard in hetzelfde gat zitten. Dit is nodig voor een gelijke drukverdeling.
Als je een dressuursingel gebruikt, let er dan op dat deze zeker niet te kort is. Bij een te korte singel zitten de gespen te kort bij de ellebogen van het paard. Dit is voor het paard erg onaangenaam en kan zelfs wonden veroorzaken.
Wat als je zadel of tuig nat geworden is?
Als je niet altijd beschikking hebt over een binnenpiste, als je graag op buitenrit gaat of als je al eens deelneemt aan wedstrijden, is het onvermijdelijk dat je zadel al eens nat zal worden door de regen. Maar hoe zorg je er nu voor dat je zadel en ander tuig hierdoor geen schade oplopen?
- Droog je zadel en tuig na gebruik af met een droge en schone zachte doek of handdoek. Hiermee kan je het leer slechts oppervlakkig drogen. Laat het verder opdrogen in een droge ruimte.
- Gebruik zeker nooit een warmtebron om je zadel of tuig te laten drogen! Plaats het dus niet direct naast een verwarming, gebruik geen haardroger en laat het niet in de zon liggen.
- Verwijder modder en zand met een licht vochtige doek. Gebruik deze doek niet om de rest van het zadel schoon te maken om te vermijden dat de zandkorrels krassen maken in het leer.
- Zeker na een strandrit is het belangrijk om je zadel goed schoon te maken zodat er zeker geen zand of zoutresten achterblijven.
- Maak je stijgbeugels schoon en droog voor je ze opsteekt.
- Net als anders haal je de singelvolledig van het zadel en laat je deze op zijn eigen plek drogen. Ook het natte dekje laat je niet onder het zadel opdrogen.
- Dek het zadel alleen af met een zadelhoes als deze uit ademend materiaal is gemaakt. Als je enkel een zadelhoes uit kunststof of kunstleer hebt, laat je het zadel drogen zonder hoes.
- Als het leer voldoende droog is, behandel je het met een voedend product (MSFC-wax of Effax lederbalsem). Wacht hiermee niet te lang om te voorkomen dat het leer volledig uitdroogt.
- Is je zadel heel erg nat geworden door een (onverwachte) zwempartij? Houd de vulling dan goed in de gaten! Contacteer je zadelmaker als de vulling hard of bobbelig aanvoelt.
- Werk preventief! Door je zadel en tuig goed te onderhouden en tijdig te voeden, maak je het weerbaarder tegen vocht en water.
Volg ons op Facebook voor meer tips en regelmatige updates over Saddle Solutions!